'De voetbalwet is slap en lost niets op'

Hoe lossen we de problemen met hooligans nu eindelijk eens definitief op? Van de Voetbalwet hoeven we in elk geval niets te verwachten, zegt de Groningse hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer.

287.360, dat is het aantal uren dat de politie in het seizoen 2008-2009 besteedde aan het voorkomen, aanpakken en bestrijden van voetbalgerelateerd geweld in Nederland. Kosten: ongeveer tien miljoen euro. En ondanks al die politie-inzet stijgt het aantal incidenten, blijkt uit het jaarverslag van het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme.

In het stadion ging het vorig seizoen 403 keer mis en deden zich incidenten voor als bedreiging, mishandeling, vernieling, vuurwerk afsteken en spreekkoren. Buiten het stadion werden 286 incidenten geregistreerd. In totaal gaat het om 689 incidenten, bijna vijf procent meer dan het seizoen daarvoor.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat politie, burgemeesters, voetbalclubs en KNVB hard op zoek zijn naar een manier om hooligans voor eens en voor altijd aan te pakken.

En dus klinkt opnieuw de roep om een voetbalwet, waarover inmiddels al jaren wordt gesproken. Daarmee is de Engelse regering er immers in geslaagd om de problemen met hooligans vrijwel helemaal de kop in te drukken.

De wet Maatregelen Bestrijding Voetbalvandalisme en Ernstige Overlast, zoals de wet officieel heet, is al goedgekeurd door de Tweede Kamer, maar ligt nu alweer enkele maanden in de Eerste Kamer. Wanneer de wet eindelijk wordt ingevoerd, is nog onduidelijk.

Stadionverbod
''Maar van die voetbalwet moeten we helemaal niets verwachten," zegt hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen. ''Ook met die wet zijn de problemen nog lang niet opgelost. Alle mogelijkheden die de wet biedt, hebben de burgemeesters nu ook al. De toegevoegde waarde is nul."

Als de wet is ingevoerd, krijgt de burgemeester de mogelijkheid om fans die zich misdragen een stadionverbod te geven voor drie maanden. Brouwer wijst erop dat de burgemeester een hooligan nu al twee jaar uit het stadion kan weren door een gebiedsverbod op te leggen.

Brouwer verbaast zich over het gebrek aan daadkracht bij de overheid om het probleem goed aan te pakken. ''Voetbalgerelateerd geweld is een groot probleem, dat veel maatschappelijke onrust veroorzaakt, vooral ook vanwege de hoge politiekosten. En het gaat van kwaad tot erger, de laatste jaren. Maar met de wet die er nu ligt, wordt het probleem niet opgelost."

Hij wijst op de Engelse Hooligan Act, die ervoor heeft gezorgd dat de enorme problemen in het Britse voetbal tot het verleden behoren. Het belangrijke verschil is dat de Engelse wet voorziet in veel zwaardere straffen, die de rechter móet opleggen als een overtreding is geconstateerd. Het opgelegde stadionverbod geldt bovendien voor alle voetbalwedstrijden, ook in het buitenland.

''En dat is meteen het vreemde van de Nederlandse wet: die geldt alleen voor de stad waar de burgemeester de maatregel oplegt," zegt Brouwer. ''Een Ajax-hooligan die in Utrecht een steen naar een bus gooit, kan van de burgemeester van Utrecht een stadionverbod krijgen, maar mag dan in Amsterdam gewoon een wedstrijd bezoeken."

Engels voorbeeld
De Engelse Hooligan Act zou veel meer als voorbeeld moeten dienen, vindt Brouwer. ''Toegegeven, de Britten hebben er ook twintig jaar over gedaan om de zaken goed voor elkaar te krijgen, maar waarom zouden we het wiel opnieuw willen uitvinden? We beginnen nu op het punt waar Engeland begon in 1982. Als de overheid echt iets wil doen aan dit probleem, moet je het net zo doen als de Engelsen."

De KNVB laat weten voorstander te zijn van de voetbalwet, maar had graag gezien dat die meer zou lijken op de Engelse wet, met zwaardere sancties voor duidelijk omschreven misdragingen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken stelt dat de Engelse voetbalwetgeving 'nadere bestudering verdient,' maar dat nu al kan worden gesteld dat wetgeving die een rechter verplicht een bepaalde straf of maatregel op te leggen, 'niet goed in het Nederlandse rechtsstelsel past'.

Het ministerie bevestigt dat met de nieuwe wet de burgemeester inderdaad alleen maatregelen kan treffen voor zover het om wedstrijden in de eigen gemeente gaat, maar benadrukt dat dit ook kan op basis van overtredingen in andere gemeenten. Ook de clubs en het KNVB hebben die mogelijkheid.

Het ministerie wijst er verder op dat ook de officier van justitie hooligans die strafrechtelijk worden vervolgd straks een landelijk geldend verbod mag opleggen.